Rusya ile tarihi ve kültürel bağlarını muhafazaya çalışırken iktisadına katkı sağlayan Batılı ülkelerle de alakalarını düzgün tutmaya çalışan Sırbistan’daki lityum madeni rezervleri, yıllardır bu bahiste protestolara sahne olan ülkenin Rusya ve Batı ile kurduğu alaka istikrarını de zorluyor.
“Rusya’nın Balkanlar’daki eli” olarak nitelendirilen Sırbistan, bir yandan bu ülkeyle sahip olduğu tarihi ve kültürel bağları müdafaaya çalışırken bir yandan da iktisadını güçlendirmek için Batılı ülkelerle işbirliklerine devam ediyor.
Sırbistan’ın Loznica kentinde İngiltere-Avustralya merkezli metal ve madencilik şirketi Rio Tinto tarafından 2004’te keşfedilen lityum madeni rezervleri, ülkede yıllardır devam eden protestolara sebep oluyor.
Muhaliflerin de desteklediği “çevreci aktivistler”, Rio Tinto’nun bu projeyi gerçekleştirmesini istemediklerini lisana getirerek büyük çaplı şovlar düzenlerken Sırbistan idaresi, lityum madeninin ekonomik kalkınma için fırsat olduğu istikametinde açıklamalarda bulunuyor.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, geçen ay, Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile Belgrad’da bir ortaya gelerek ham unsur, elektrikli araçlar ve batarya üretimi konusunda stratejik mutabakat zaptı muahedesi imzaladı.
Almanya Başbakanı Scholz da yürek gerektiren bir kararı gerçek vakitte aldıklarını söyledi.
KAZI SÜRECİ YOK
Sırp önder Vucic, geçen hafta düzenlediği basın toplantısında ise ülkesindeki lityum madenlerinde uzmanların çalışma yapacağını söyledi.
Sırbistan’dan ve dünyanın farklı bölgelerinden alanında uzmanların görüşleri alınmadan lityum çıkarma süreci yapmayacaklarını belirten Vucic, şu değerlendirmede bulundu:
“Şu anda bir hafriyat süreci yok ve olmayacak. Kendi ismimize garanti alana kadar yani önümüzdeki 12 ila 18 ayda hiçbir süreç yapılmayacak. Sizleri kandırıyorlar, sizlere palavra söylüyorlar, yurt dışından en yeterli uzmanları çağıracağız lakin en âlâ Sırp uzmanları da hususa dahil edeceğiz. Uzmanlar, bize anlatacakları şeylerle insanların inançta olup olmayacağını söyleyecekler.”
DARBE UYARISI
Sırp başkan Vucic, 9 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, “Rus istihbaratının ülkede Batılı güçlerin takviyesiyle darbe yapılabileceği” konusunda kendisini uyardığını söyledi.
Vucic, “Rusya’dan resmi bilgi aldık. Bununla ilgileniyoruz. Sırbistan Güvenlik Bilgi Ajansı (BIA) ve bu mevzuda uzmanlaşmış bireyler işlerini yapıyorlar. Bir şey yapmayı hayal edenler, yapamazlar. Sırbistan ilerliyor, bunu durduramazlar ve durduramayacaklar. Herkese mesajım bu. İnsanların endişelenmesine ve kaygılanmasına gerek yok.” diye konuştu.
Bölgedeki siyasi uzmanlar ise Sırbistan’daki halihazırda en güçlü yatırımcıların ortasında yer alan Çin’e bağımlılığını azaltmak için AB’nin, Sırbistan’ın kaynaklarına erişimin yolunu açmak istediğini, Rusya’nın ise buna müsaade etmek istemeyerek “darbe girişimi” uyarısı yaptığını belirtiyor.
GÖSTERİLER DEVAM EDİYOR
Öte yandan, ülkede dün akşam saatlerinde başlayan lityum madeni çıkarma projesi tersi şovlara 20 binden fazla kişi katılmış, aksiyoncular tren istasyonları ve yolları trafiğe kapatmıştı.
Sırbistan İçişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, tren istasyonlarına giren göstericiler hakkında “kamu sistemini ve huzurunu ihlal ettikleri” gerekçesiyle hata duyurusunda bulunulacağı duyurulmuştu.
Geceyi tren istasyonu ve kentin başka bölgelerinde geçiren hareketçilerin, şovlarına bugün de devam edecekleri bildirildi.
Bu ortada, Vucic’in öğlen saatlerinde ulusa sesleniş konuşması yaparak bu şovlara yönelik durumu değerlendirmesi bekleniyor.